گرمسار

معرفی شهر گرمسار

در زمان اشکانیان، نام گرمسار خوارن بود، امروزه سمنانی‌ها آنرا خواره می‌گویند. سلوکی‌ها در این ناحیه شهری به اسم خاراکس بنا نهادند. این منطقه را به نام خاریس نیز یاد کرده‌اند. این نام در شاهنامه به صورت خوار بر وزن چار به معنی ذلیل و حقیر وضعیف آمده است که به معنی آسان و سهل نیز گفته‌اند. وقایع مهم تاریخی این منطقه به شرح زیر است:
در عهد فرمانروایی مادها، این منطقه حد فاصل بین ایالات ماد و پارت بود و این دو سرزمین را از یکدیگر جدا می‌کرد. هخامنشیان که دامنه متصرفات خود را توسعه می‌دادند، خوار را نیز که جزء ایالت پارت بود تصرف کردند.
در دورة‌ ساسانیان، خوار زمانی جزء قومس و زمانی جزء ری بود و اغلب حکام طبرستان بر این ناحیه فرمانروایی داشتند.
بعد از اسلام، خوار یکی از بلاد معتبر ری به شمار می‌رفت. در زمان خلافت عمر حکومت ری به دست یکی از نوادگان بهرام چوبین به نام سیاه‌وخش بود.
در حکومت سامانیان در سال 329 هجری قمری و در زمان سلطنت نصر بن احمد، ماکان کاکی علیه دولت سامانیان قیام کرد و چند شهر از ایالت قومس ونیز خوار، سمنان وسمنک و ری را تصرف کرد.
در زمان حکومت غزنویان وبه ویژه سلطنت سلطان مسعود، خراسان و قومس وری مورد تاخت وتاز طغرل بیک سلجوقی و غزان (ترکان غز) قرار گرفت و عده‌ای از اهالی سمنان، دامغان، خوار و برخی دیه‌های ری جان خود را از دست دادند. بعد از انقراض سلسله غزنویان، تمامی ولایات غربی ایران به تصرف سلجوقیان در آمد و شماری از قلعه‌های پیروان حسن صباح، از جمله قلعه‌های اردهان و گردکوه درقومس و گرمسار تسخیر شد. به این ترتیب ناحیه‌ای که خوار نیز جزء آن بود تا آخر سلطنت سلطان سنجر عملاً جزء متصرفات سلجوقیان محسوب می‌شد.مقارن قیام علاءالدین تکش، مؤسس سلسله خوارزمشاهیان، دامنه مبارزه علیه سلجوقیان به جلگه خوار نیز کشیده شد و تکش از خوار گذشت و ری را به تصرف درآورد.حمله مغول به ایران در سال 616 هجری قمری آغاز شد. خوار توسط قشون چنگیز به تصرف مغولان درآمد و هلاکوخان با تخریب و تصرف قلعه‌های فرقه اسماعیلیه، بالاخره طومار این فرقه را در هم پیچید. ایلخانان مدت‌ها بر این نواحی حکومت کردند تا اینکه سربداران با ظهور در شرق ایران علم مخالفت با مغولان را برافراشتند.سربداران در زمان یحیی کرابی پنجمین امیر سربدار با از بین بردن طغای تیمورخان امیر ایلخان وقلع وقمع اردوی آن‌ها شهرهای استرآباد، بسطام، شاسفان، دامغان، سمنان، خوار و طبران را تصرف کردند، ولی مقارن سال 766 هجری عده‌ای از صحرانشینان مغول تحت ریاست امیر ولی با تصرف کرمان به نواحی بسطام، دامغان، سمنان، فیروزکوه و خوار تاختند و این مناطق را از قلمرو سربداران خارج کردند.در سال 909 هجری حکومت فیروزکوه و خوار با حمله شاه اسماعیل مؤسس سلسله صفوی از بین رفت. پس از انقراض صفویه به دست افغان‌ها و با ظهور نادر، حوادثی تازه در خوار به وقوع پیوست. آغا محمدخان قاجار پس از شکست لطفعلی خان زند و تأسیس دولت قاجاریه، مقر حکومت خود را به تهران منتقل کرد وبرای ایجاد امنیت و حفظ پایتخت از تجاوز ترکمانان، عده‌ای از افراد ایل اصانلو از محال خمسه زنجان را به خوار کوچاند و در دهات خالصه این ناحیه مسکن داد. به این ترتیب منطقه خوار در دوره قاجاریه مورد توجه خاص حکمرانان این سلسله قرار گرفت.