اسپانیا (Spain)

اسپانیا طی نیمه اول قرن نوزدهم شاهد یک سری مباره میان عناصر لیبرال و سلطنت طلب و آمادگی جمهوریخواهان تندرو از چپ و افسران ارتش از راست برای مداخله بود. در جنگهای کارلیست (1833 تا 1839، 1849 و 1872 تا 1876) طرفداران ملکه ایزابلا دوم (1830 تا 1904) – دختر فردیناند هفتم – به مقابله با ادعاهای عمومی وی دون کارلوس و بازماندگانش پرداختند. ایزابلا در انقلاب 1868 سرنگون شد، به دنبال این انقلاب دوره کوتاه مدتی از پادشاهی لیبرال تحت سلطنت یک پرنس ایتالیایی (1870 تا 1873) و تجربه‌ای کوتاه از نظام جمهوری در 1873 و 1874 روی داد. در دهه‌های پایانی قرن نوزدهم ، با خشونت آنارشیستی، بحران آشوبهای کاگری، فشار برای استقلال محلی، و ضدیت روزافزون با روحانیان وضعیت سیاسی به طور فزاینده‌ای بی ثبات گردید. در نتیجه جنگ اسپانیا و امریکا در 1898 آخرین مستعمرات با اهمیت – کوبا، فیلیپین، گوام و پوئروتوریکو – از دست رفت. پایان امپراتوری اسپانیا جراحت سختی به غرور اسپانیاییها وارد کرد و منجر به تردید در این مورد گردید که آیا سلطنت مشروطه آلفونسو سیزدهم (1886 تا 1941) توانایی ارائه رهبری پویایی را که گمان می‌رفت اسپانیا به آن نیازمند است دارد.
اسپانیا در جنگ جهانی اول ، گه در طی آن تنش‌های اجتماعی افزایش یافت،‌بی طرف ماند. سرخوردگی روز افزون نسبت به حکومت پارلمانی و احزاب سیاسی منجر به کودتایی نظامی در 1923 به رهبری ژنرال میگوئل پریمو دو ریورا (1870 تا 1930) از این حمایت دست کشید. با این حال، نیروهای بسیاری در برابر پادشاهی صف کشیدند و خطر بروز جنگ داخلی آلفونسو را وادار به استعفا (1931) کرد. صلح جمهوری جانشین کوتاه مدتی بود .
هیج کی از افراطیون سیاسی – چپ و راست – آماده تحمیل بی کفایتی مشهود و فقدان اقتدار جمهوری دوم اسپانیا نبودند. در 1936 ژنرالهای ملی گرای ارتش بر ضد دولت جمهوریخواه تازه انتخاب شده قیام کردند.
ملی گرایان به رهبری ژنرال فرانسیسکو فرانکو (1892 تا 1975) و با حمایت آلمان و ایتالیا، در جنگ سخت داخلی اسپانیا با جمهوریخواهان جنگیدند. در 1939 فرانکو پیروز شد و حاکم – کوئدیلیو – دولت نئوفاشیست اسپانیا گردید. آزادیهای سیاسی محدود شد و از 1942 تا 1967 کورتز (پارلمان) مستقمیا انتخاب نگردید.
اسپانیا در جنگ جهانی دوم بی طرف ماند، هر چند مدیون آلمان بود. پس از 1945 فرانکو بر ضدیت اسپانیا با کمونیسم تأکید کرد – سیاستی که موجب کسب مقداری پذیرش بین المللی برای رژیم او ازطرف غرب طی جنگ سرد شد.
در 1969، فرانکو نوه آلفونسو سیزدهم یعنی خوان کارلوس (متولد 1938) را جانشین خود اعلام کرد. نظام سلطنتی به دنبال مرگ فرانکو (1975) دوباره برقرار شد و پادشا انتقال به دموکراسی را از طریق وضع قانون اساسی جدیدی در 1978 سهولت بخشید. در 1981 خوان کارلوس نقش مهمی در خنثی سازی اقدام ارتش برای کودتا ایفا کرد. در 198 اسپانیا به پیمان آتلانتیک شمالی پیوست و دولت سوسیالیستی را انتخاب کرد. از 1986 این کشور از اعضای جامعه اروپا بوده است.
اسپانیا علی رغم اعطاء مقداری خودمختاری ناحیه‌ای از 1978 به بعد، همچنان گرفتار مبارزات برای استقلال محلی – برای مثال کاتالونیا – و خشونت جنبش جدایی طلب باسک (ETA) است.