شهر باستانی چمچال ‏

در پای کوه بیستون به فرمان سلطان محمد خدابنده اولجایتو ( 716 – 703 ه. ق) شهری ساخته شد که سلطان آباد چمچال یا ‏بغداد کوچک خوانده شد . این شهر را سلاطین ایلخانی بنا نهادند تا بلکه بتوانند آن را به جای بهار به مرکز کردستان تبدیل نمایند ‏‏. ابوالقاسم عبدالله بن محمد القاشانی در ( تاریخ اولجایتو ) وقایع و حمدالله مستوفی در ( نزهه القلوب ) کلمه سلطان آباد چمچال ‏از این شهر و بانی آن یاد کرده اند . در حفاری بیستون توسط هیئت مشترک ایران و آلمان در ساحل رودخانه گاماسی آوا ( ‏گاماسیاب ) بر روی دیواری از دوره ساسانی آثاری از دوره ایلخانان کشف گردید . این آثار به دست آمده احتمالا باقی مانده ‏شهری هستند که به چمچال معروف است . آثار مغولی بدست آمده در بیستون – تا آنجایی که حفاری انجام گرفته – شامل یک ‏ساختمان بزرگ است که از لحاظ معماری دوره ایلخانیان حائز اهمیت می باشد . بنا دارای سیزده اتاق ، سه ایوان و چند راهرو ‏است . اطاق ها در سه اندازه مختلف ساخته شده اند . مصالح اصلی بنا ملاط گچ غربالی و آهک است . در بعضی از قسمتهای بنا از ‏سنگ های حجاری شده دوره ساسانی نیز استفاده شده است . آجرهای مشبک و کاشی های چهار گوش آبی رنگ که در تزئین ‏بناهای دوره مغولی مورد توجه بوده است ، در تزئینات این بنا هم بکار رفته است . سکه های اسلامی ، ظروف سفالی ساده و ‏سفالینه های منقوش و غیره منقوش نیز از این محل بدست آمده است . این بنای دوره ایلخانی تا اواخر دوره تیموری مورد ‏استفاده بوده است . ‏