تاجیکستان - استان Khatlon
تاجیکستان - استان Khatlon
استان ولایت ختلان Khatlon
یکی از استان های کشور تاجیکستان
معرفی استان ولایت ختلان
ولایت خَتلان یکی از استانهای کشور تاجیکستان است و مرکز آن شهر قُرغانتپه نام دارد.
مساحت این ولایت ۲۴٬۶۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن در سال ۲۰۰۵ (میلادی) ۲٬۳۳۷٬۰۰۰ نفر بودهاست.
این استان در جنوب خاوری دوشنبه، پایتخت تاجیکستان واقع شدهاست و در زمان شوروی از محرومترین مناطق تاجیکستان بود. محرومیت منطقه یکی از دلایل بروز خشونت زیاد در این ولایت در زمان جنگ داخلی پس از استقلال این کشور بود. جناحهای سیاسی این منطقه بهویژه کولابیها در جنگهای داخلی ۱۹۹۲-۱۹۹۳ طرف پیروز در کشمکشها بودند و پس از آن امور تاجیکستان بیشتر در دست این جناح است.
منابع مهم آبیاری و برقآبی همچون رودخانه وخش، سد نارَک، سد و نیروگاه سنگتوده ۲ و کانال شاهراهی وخش در این استان واقع شدهاست.
در دوران اتحاد شوروی، ختلان به همراه سغد (لنینآباد) یکی از دو منطقه اصلی کشت پنبه در تاجیکستان شد. طرح اشتراکی کردن کشاورزی که به شدت در اوایل دهه ۱۹۳۰ اجرا میشد، در زمینه گسترش میزان کشت پنبه در تاجیکستان تاکید خاصی بر بخش جنوبی جمهوری داشت. اجرای این طرح نقض حقوق دهقانان، گسترش قابل توجه شبکههای آبیاری و اسکان مجدد و اجباری مردم کوهستان و بخشی از اهالی ازبکستان به زمینهای پست را در پی داشت.
نتایج حاصله از این سیاست در ترکیب قومی منطقه دیده میشود و از پیامدهای آن این است که ساکنان منطقه هویت خود را به صورت گروههای مجزای غَرمی (کوهستانی) و کولابی تعریف میکنند. این دو گروه هرگز در هم استحاله نیافتند و در طول جنگ داخلی در تاجیکستان علیه یکدیگر جنگیدند. در خلال این جنگ منطقه ختلان دچار سنگینترین خسارات در تاجیکستان شد.
از آنجا که دلایل منجر به جنگ داخلی هیچگاه به طور واقعی حل و فصل نشد، تنش در منطقه هنوز وجود دارد. بخش شرقی (کولاب) خاستگاه رئیس جمهور کشور و خاندان او است و به این خاطر نفوذ سیاسی زیادی به دست آوردهاست. در زمان شوروی سابق، منطقه کولاب با نخبگان حاکمه وقت در لنینآباد همکاری نزدیکی داشت، و نیروهای شبه نظامی، ارتشی و نیروهای امنیتی جمهوری را تأمین میکرد. کولاب از نظر باورهای دینی به عنوان منطقهای بسیار محافظهکار معروف است. در قرغانتپه، مرکز این منطقه، و بخشهای دیگر کولاب، مخالفان اسلامگرایان دولت هواداران بسیاری در میان غرمیها دارند.
خاندان کولابیها در ختلان مستقر است. در فوریه ۱۹۹۶، سرهنگ محمود خدایبردیف شورشی را بر پا کرد و شرط پایان شورش خود را استعفای سه تن از مقامات خاندان کولابی قرار داد. دولت به این خواسته او تن داد و علاوه بر این جمشید کریموف، نخستوزیر، و عبدالجلیل حامدف، رئیس کمیته اجرایی منطقه لنینآباد نیز استعفا دادند