برج های کبوتر اصفهان

در کوشه و کنار شهر تاریخی اصنهان برج های مدور و مرتفعی به چشم می خورند که بسیاری اشتباهأ آنها را دژهای قدیمی شهر یه حساب آورده اند .
‏این برج ها به کبوتران تعلق داشته و کبوتر خان یا کبوتر خانه نامیده می شده اند. بسیاری از جهانگردان و خارجیانی که در روزگار صفویه به بعد به ایران آمده اند و اصفهان را مورد بازدید قرار داده اند تصاویر زیبایی از این برجها درسفر نامه هایشان آورده اند و درباره آنها مطلب نوشته اند. با مطالعه این سفرنامه ها می توانیم به زوال تدریجی این برج ها واقف شویم .
‏به هر حال با مطالعه این سفرنامه ها در می یابیم که در قدیم پرورش و نگهداری کبوتر در ایران معمول بوده و کبوتر خانه ها برای بدست آوردن فضله این کبوتران ساخته می شد این فضولات پس ازمخلوط شدن با خاک، کود بسیار عالی می شد تا خربزه و هندوانه و سایر میوه های جالیزی بهتر پرورش یابند. یکی از خارجیانی که در عصر قاجاریه اصفهان را دیده از اهمال و سهل انگاری دولتمردان و حکام در نگهداری این برجها اظهار تاسف کرده و به اهمیتی که فضولات این کبوتران برای مزارع داشته اند اشاره می کند.
‏به هر صورت این برجهای گرد و بلند که قسمت فوقانی آنها دارای طرح های زیبا و دل انگیز هستند دارای حجره های کوچکی در داخل می باشند. این حجره ها برای این ساخته شده اند تا کبوتران آشیانه های خود را در آن بسازند .
‏در سالهای اخیر سازمانهای مسئول برای حفاظت و مرمت برجهای کبوتر اقدامات جدی را آغاز کرده اند. زیرا علاوه بر مطالعه و پژوهش در معماری اسلامی با بررسی بیشتر این نکته مشخص می گردد که معماران ایرانی در آن روزگاران علاوه بر صرفه جویی در زمین برای بهبود محصولات کشاورزی چه شگردهایی به کار می برده اند. البته این برجهای کبوتر مخصوص اصنهان نبودند .در شهرستانها و روستاهای تابع نیز برجهای زیبایی می بینیم که برای همین منظور ساخته شده اند.