• a

مسیریاب:

از اینجا     یا ازتا شهر مسجد حکیم
ایران - استان اصفهان - اصفهان - اصفهان
ایران - استان اصفهان - اصفهان

مسجد حکیم

مسجد حکیم
نوع محل: زیارتی
تاریخ: صفویه (907-1135 ه ق )
کشور: ایران
استان: اصفهان
شهر: اصفهان
آدرس: ایران - اصفهان - اصفهان - اصفهان
از جمله مساجد بسیار جالب و مشهور عصر صفوی ، مسجد حکیم اصفهان است که کاشیکاریهای زیبا و خطوط متنوع ، کار اساتید نامدار عصر صفویه، آن را در عداد یکی از شاهکار های معماری اسلامی قرار داده است .
‏این مسجد با شکوه در محل مسجدی واقع شده که در دوران حکومت دیالمه آن را جورجیر می نامیده اند. و چون در انتهای بازار رنگرزان واقع بوده به جامع رنگرزان نیز معروف بوده است. امروز جز سردر این مسجد اثری بر جای نمانده است. در نمای این سردر اختلاف سطح ها را با نوعی اندود پر کرده ‏بودند که پس از زدودن اندودها طرحهای بسیار جالب توجهی نمودار گشته است. این سر در نفیس و با شکوه با 1000 ‏ سال قدمت یکی از آثار طراز اول صدر اسلام به شمار می رود. مسجد حکیم در زمان سلطنت شاه عباس دوم صفوی ساخته شده است. علت نامگذاری این مسجد به " حکیم" این بوده که بانی مسجد " محمد داوود" نامی بوده که به طبابت اشتغال داشته و حکیم داوود نامیده می شده است.
‏مورخین و محققینی که در تاریخ صفویه تتبع و مطالعه کرده اند درباره این شخص می نویسند:وی طبیب شاه عباس دوم بوده که به دلائلی مورد خشم قرار می گیرد. و از بیم جان به هندوستان می گریزد. و چون در آن دیار ترقی می کند و برخی معالجاتش در مورد بزرگان و امرا مؤثر واقع می شود به لقب تقرب خان ملقب شده و ثروت زیادی می اندوزد. حکیم داوود مقداری ازاین ثروت را برای کسانش به اصفهان می فرستد و از آنان می خواهد مسجدی عالی در شهر اصفهان بنا کنند.
‏بدین ترتیب مسجد حکیم ساخته می شود. کتیبه سردر شمالی مسجد که به خط ثلث سفید برزمینه کاشی لاجوردی است بیانگر این مطلب است، که خطاط این کتیبه محمد رضاامامی خوشنویس نامدار عصر صفوی است و تاریخ آن 1073‏ هجری قمری یعنی سال اتمام مسجد است . در طرفین این سردر در دولوحه کوچک با خط نستعلیق سفیدبر زمینه لاجوردی رنگ سازنده این سردر زیبا و نفیس به نام محمد علی بن استاد علی بیک بناء اصفهانی معرفی شده است.برسردر شرقی مسجد حکیم با خط نستعلیق سفید برزمینه کاشی لاجوردی سال شروع ساختمان مسجد یعنی 1067 ‏هجری قمری نوشته شده است .
در داخل ایوان جنوبی بعد از آیات و عبارات قرآنی نام محمد رضاامامی و تاریخ 1071 هجری قمری آمده است. تزئینات داخل گنبد مسجد معقلی ساده ترکیب آجر و کاشی است. کتیبه اطراف این گنبد به تاریخ 1069‏هجری کتابت شده است و نویسنده آن محمد رضاامامی است. نویسنده کتیبه اطراف محراب نیز محمد رضاامامی و تاریخ کتابت1071 ‏هجری است .
‏دو شبستان در شرق و غرب گنبد قرار گرفته که کتیبه شبستان شرقی به تاریخ 1069 هجری به وسیله محمد رضا امامی نوشته شده است. اما خطاط کتیبه شبستان غربی محمد باقر شیرازی است و تاریخ آن 1254 هجری قمری است.
‏ایوان شمالی مسجد نیز حاوی کتیبه های بسیار زیبا است در اطراف این ایوان آیات قرآن کریم به خط محمد رضا امامی و تاریخ 1071‏هجری نوشته شده است.
‏در طرفین این ایوان دو حجره کوچک خود نمائی می کنند که بر آنها اشعاری با خط بنائی ساده سه رگی نوشته شده است. در ایوان غربی نیز آیات قرآنی با نام محمد رضا امامی و تاریخ 1073 هجری به چشم می خورد. مسجد حکیم شبستان مسقف و زیبائی دارد که در سمت مغرب واقع شده و دارای محراب بسیار نفیس و جالبی می باشد که کتیبه آن به خط ثلث سفید بسیار عالی نوشته شده است. یکی از دلایل شهرت مسجد حکیم علاوه بر فرم و ساختار گلی مسجد که آن را در عداد یکی از بهترین بناهای مذهبی ایران در آورده است وجود خطوط بنایی در کوشه های این اثر نفیس و کم نظیر است. توضیح این نکته ضرورت دارد که آغاز استفاده از خط بنایی که الهامی از خط کوفی است به عصر تیموریان باز می گردد اما در عصر صفویه این خط در اصفهان به کمال و اعتلاء رسید و مراحل تکامل را پیمود و به مرتبه ای رسید که خطاطان و استادان از آن در اماکن متبرکه و مساجد استفاده کردند . از مجموع مطالعات انجام شده بر روی مسجد حکیم این نکته مشخص می گردد که قسمت گنبد ومقصوره و شبستانهای طرفین مسجد حکیم در دو مرحله ساخته شده است. مرحله اول همزمان با سا¬خت مسجد در عهد صفویه و مرحله دیگر در زمان گسترش مسجد در دوره های بعد از صفویه بود. با احداث خیابان حکیم و نمایان شدن جبهه غربی مسجد بر تعداد گردشگرانی که این ساختمان بی بدیل را مورد بازدید قرار می دهند افزوده شده و علاقمندان بسیاری برای بازدید از آن اظهار اشتیاق می کنند.