مسجد جامع(جامع كبير)

مسجد جامع تبریز یکی از بناهای تاریخی و باستانی تبریز است.تاریخ دقیق بنای این مسجد به درستی معلوم نیست اما وجود مسجد جامع کبیر در محل فعلی در زمان اتابکان آذر بایجان که سعد الدین وراوینی به آن اشاره کرده است به دلایل زیر می تواند مستند باشد:1. از نخستین سال های فرمان روایی روادیان ،این مسجد درون قلعه تبریز وجود داشت و جزو قسمت معمور شهر به شمار می رفت.2.در زمان حکومت روادیان،سلاجقه و اتابکان ،این ناحیه از قسمت های مقدس شهر بود و بسیاری از سلاطین ،امرا و وزرا در کنار معابد و مساجدی که شاید خود ساخته بودند،به خاک سپرده شدهاند.3.همان مسجدی که در قرن ششم و هفتم به نام مسجد جامع کبیر خوانده می شد و قبر "شمس الدین عثمان طغرایی "در جانب غربی آن قرار داشت،در قرن دهم هجری آباد بود و"حافظ حسین کربلایی"به رای العین آن رادیده و از آن به نام مسجد جامع کبیر یاد کرده است.در زماتن حکومت ترکمنان و صفویه نیز همان مسجد آباد بود."حاج طالب خان "پسر "حاج اسحق خان تبریزی"مدرسه طالبیه در سال 1087 ه.ق در وقف نامه مدرسه طالبیه ،از این مسجد با عبارت "مسجد جامع کبیر"نام برده است.در اثر زلزله های نیمه اول و دوم قرن دواردهم هجری ،چند طاق این مسجد شکست و فروریخت .این بخش ها بعد ها به وسیله "احد خان"و پسر او "حسین قلی خان دنبلی"مرمت و تجدید بنا یافت.در بالای در شمالی مسجد جامع،سنگ نبشته ای به ابعاد 1 متر در 1 متر مشتمل بر فرمانی از شاه سلطان حسین صفوی وجود دارد که به خط محمد مومن تبریزی در 15 سطر به خط ثلث بسیار زیبا در تاریخ شوال 1106 ه.ق روی سنگ رخام نصب شده است درون مسجد نیز سنگ نبشتة دیگری به ابعاد 172 در 112 سانتیمتر از سنگ رخام به دیوار یکی از طاقهای غربی مسجد نصب شده است و از رویای شاه طهماسب صفوی برای القای رسومات تمغا حکایت دارد. این لوح به خط علاالدین محمد تبریزی از خوشنویسان دربار شاه طهماسب اول است که در 12 سطر در تاریخ شوال 972 هجری به خط ثلث نگاشته شده و از آثار گرانقدر هنری آن استاد نامدار محسوب می شود.