گنبد حرم مطهر

اولین گنبدی که پس از سایبان حصیری (موسی بن خزرج) بر فراز تربت پاک معصومه (س) بنا شد قبه ای برجی شکل بود که به همت حضرت زینب دختر امام جواد (ع) از مصالح آجر و سنگ و گچ در اواسط قرن سوم ه. ق ساخته شد . به مرور زمان و پس از دفن بعضی از بانوان علوی در جوار فاطمه معصومه 0س) دو گنبد دیگر در کنار گنبد اول ساخته شد . این سه گنبد تا سال 447 ه. ق برقرار بودند تا این که در همان سال (میر ابوالفضل عراقی ) وزیر طغرل به تشویق مرحوم شیخ طوسی (ره) به جای آن سه گنبد گنبد مرتفعی را آراسته به نقش های رنگ آمیزی و تزیینات آجری و کاشی بدون ایوان و حجره ها بنا نهادند که شامل تمام قبور سادات و آن بانوان می شد .در سال 925 ه. ق همین گنبد به همت (شاه بیگی بیگم) دختر شاه اسماعیل تجدید بنا و سطح خارجی گنبد با کاشی های معرق آراسته گردید و ایوان رفیع با دو مناره در صحن عتیق ساخته شد .
در سال 1218 ه. ق همزمان با سلطنت فتحعلی شاه گنبد مطهر با خشت هایی طلایی تزیین شد که تا سال 1379 شمسی باقی ماند. در سال 1380 به علت تخریب وضع ظاهری گنبد و برای جلوگیری از وارد شدن صدمات دیگر به ساختمان گنبد به همت تولیت آستانه مقدسه حضرت آیت الله مسعودی خمینی اقدام به بازسازی و تعمیرات اساسی گنبد حرم مطهر شد و به این جهت خشت های طلایی سابق جمع آوری شد . این طرح گسترده در حال حاضر با هزینه ای بالغ بر 25 میلیارد ریال در حال انجام است .