درياچه حوض سلطان

دریاچه حوض سلطان با مساحتی حدود 330 کیلومتر مربع به( دریاچه قم ) (دریاچه شاهی) و (دریاچه ساوه ) مشهور است . برخی با توجه به نام ساوه که به آن داده اند آن دریاچه را به حوض سلطان منتسب کرده اند از جمله (گوبینو) و (دیولافوآ) در سفرنامه های خود می نویسند احتمالا این دریاچه ممکن است بخشی از دریای بزرگ ساوه بوده باشد که در روز تولد پیغمبر (ص) خشک شده و این نشانه ای از ظهور پیغمبر اسلام بوده است . دریاچه حوض سلطان با مناظر گوناگون و دیدنی خاص خود در ساعات مختلف روز و در فصل های گوناگون زیبایی را به نمایش می گذارد . اما مردمان ساکن در روستاهای اطراف سودمندیهای آن را نیز در نظر داشته و از آن در بهبود زندگی خود استفاده می نمایند . در حقیقت دریاچه حوض سلطان شامل دو چاله جدا از هم به نام (حوض سلطان) و (حوض مره) است که مجموعه آن بیشتر به نام حوض سلطان معروف شده و کمتر از حوض مره یاد می شود . آبهایی که به این دریاچه وارد می شود دایمی نیست و به علت عبور از طبقات نمکی بی نهایت شور است . هر گاه ورود آب افزایش یابد سطح دریاچه گسترش یافته و اراضی پست و شوره زار و باتلاقی پیرامون را با آب صاف می پوشاند و به صورت دریاچه بزرگی در می آید . خاک اطراف به سبب خشک شدن تدریجی دوایر متحدالمرکزی را حول مرکز دریاچه تشکیل می دهد که میزان شوری از مرکز به طرف بیرون به تدریج کاهش میابد . دریاچه حوض سلطان بعد از اسلام تا حدود سده 19 میلادی دوره های خشک و مرطوب فراوان دیده و بر حسب تغییرات مجرای رود مسیله یا رود شور به صورت دریاچه . باتلاق و کویر درآمده است . از زمان صفویه به بعد نیز ارتباط بین دریاچه حوض سلطان و دریاچه نمک به سبب تا سیس سدی در بالای پل دلاک که آب رود قره چای را به دریاچه نمک هدایت می کرد قطع یا ضعیف شد .
در سال 1262 ش دو نیمه دریاچه حوض سلطان به هم متصل شد و تشکیل دریاچه بزرگی را داد . گویند در سال 1299 ه. ق با تخریب سدی که در برابر مسیله رود قرار داشت دریاچه هر روز کوچکتر شد . برای آباد کردن زمین های زراعتی ساوه هم سد ساوه را تعمیر و مانع هرز آب شدند . این امر موجب خشکی باتلاق های اطراف دریاچه و مانع ورود آب به دریاچه حوض سلطان شده است .