قره تپه قمرود

در کتاب بررسی های باستان شناسی قمرود نوشته میرعابدین کابلی آمده است:این منطقه شامل دو بخش است که به وسیله رودخانه قمرود یا اناربار به دو بخش تقسیم شده است . عموما ساحل راست یا بخش شرقی را قمرود و بخش غربی را البرز می نامند . در شمال منطقه مورد بررسی رودخانه ساوه جریان دارد که از غرب وارد دشت قمرود می شود . در شمال شرق روستای ملک آباد دو رودخانه قم و ساوه به هم متصل شده و رودخانه مسیله را به وجود می آورند . رودخانه قم فصلی است ولی ساوه اندک آبی دارد که در فصل تابستان حداکثر تا زیر پل اتوبان تهران – قم می رسد . گروه باستان شناسی قمرود در سال 1367 نخستین گام را برای شناسایی منطقه برداشت . این برنامه در 5 سال در طی فصل پاییز یا بهار صورت گرفت و منجر به شناسایی 93 اثر فرهنگی شد که کهن ترین آنها به دوره فراپارینه سنگی و جدیدترینشان به عصر قاجار تعلق دارد . این آثار در مجموع عبارتند:از تپه ها . محوطه ها . قلعه ها . کاروانسراها . پل ها . بندها و میل ها .
هر چند محوطه ها و آثار شناسایی شده در کل منطقه پراکنده است ولی به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی تمام منطقه در همه دوره ها به طور یکسان مسکون نبوده است . در همین بررسی گروه باستان شناسی توانست وضعیت محیط زیستی این بخش از سرزمین ایران را در طی حدود 12 هزار سال روشن سازد . بر این اساس در دو.ره پارینه سنگی پایانی منطقه البرز اگر نگوییم منطقه ای سکونتگاهی لا اقل می توان ادعا کرد محل تردد مردمان بوده است . این امر به دور از ذهنیت هم نیست چون کناره ساوه رود جگن زار همراه با درختان گز و دیگر درختچه های وحشی است . وجود آب و موقعیت طبیعی زیستگاه مناسبی برای آبشخور حیوانات است . امروزه نیز به دلیل وجود حیوانات شکاری منطقه شکارگاه و تا اندازه ای تحت حفاظت است . در منطقه البرز به دو محوطه پارینه سنگی برخورد شد ولی عدم مواجهه با محوطه ای از این دست در قمرود آیا عدم حضور انسان است یا نشانه های حضور انسان در زیر لایه های قطور دفن شده است ؟ در دوره نوسنگی و آغاز عصر فلز نشانه سکونت در هر دو بخش مشاهده شد .
قمرود در دوران تاریخی مجددا به وضعیت پیشین برمی گردد . این بار هم منطقه البرز طرف توجه قرار گرفته و جمعیت زیادی در آن مستقر می شود ولی از اواخر دوره ساسانی نخستین حرکتها برای استقرار دوباره در سمت شرق آغاز می شود و روی قره تپه استقراری کم رنگ شکل میابد . در دوره اسلامی این حرکت به نحو چشمگیری سرعت می گیرد و در قرون اولیه اسلامی جمعیت بالایی را پذیرا می شود ولی از آن سو منطقه البرز به مرور خالی از جمعیت و کل آن منطقه شامل فقط دو روستای کوچک شده است . سرانجام می بینیم که در دوره قاجاریه قمرود مجددا رو به آبادانی نهاده است و امروزه هم یک قطب کشاورزی با اهمیت تلقی می شود اما منطقه البرز از اواخر دوره ساسانی به بعد دیگر آبادانی و ترقی به خود ندید و امروزه نیز فقط حاشیه غربی قمرود و اندکی حاشیه جنوبی ساوه رود ادامه حیات می دهد و کشاورزی در آن رونق دارد .