مسجد میرزایی

مسجد میرزایی در مجموعه بازار پایین قرار گرفته است و قدیمی ترین بنای مذهبی پابرجای شهر زنجان است.این بنا ، احتمالاً در حد فاصل اواخر دوره صفویه تا قاجارساخته شده است. مسجد میرزایی از دو بخش تشکیل یافته است. بخش نخست معروف به شبستان قدیم و بخش دوم، مسجد جدیدی است که تقلید ناقصی از مسجد چهارایوانی را به نمایش می گذارد و از عناصر مسجد چهارایوانی ، فقط صحن مرکزی ، ایوان های چهارگانه، حجره های طلا‏ب ،وضوخانه، شبستان زنانه و مردانه آن را دارد. شبستان مسجد به دوبخش مردانه و زنانه تقسیم شده است و در حدفاصل آن ها، پنجره های اروسی کار گذاشته شده است. شبستان مردانه از 8 ‏ واحد تاق و توز ه تشکیل شده است و بر یک ردیف ستون سنگی استوار شده است. تاق های بنا که از نوع خوزی (رومی) با سبک آجرچینی هستند، در هرچشمه از شبستان ها به طرز خاصی اجرا شده اند. تاق های شبستان زنانه ،در راستای یک دیگر بوده و مشتمل بر 4چشمه اند. محراب تقریباً در چشمه وسطی ضلع جنوبی جای گرفته است و در
‏چشمه های دیگر نیز تکرار شده است. در نتیجه این تکرارها، در شبستان ‏مردانه 4 محراب پدید آمده است. برخی از صاحب نظران این پدیده را با مذاهب اربعه اهل سنت و جماعت در ارتباط می دانند که البته با عنایت به تاریخ ساخته شدن مسجد، نمی تواند درست باشد. به نظرمی رسد که هدف از ایجاد محراب ها رعایت کامل اصل قرینه سازی بوده است.

‏گرد اگرد صحن مرکزی مسجد را حجره ها و ایوان های چهار گانه به طور قرینه پوشانیده اند جمعاً 14 ‏واحد حجره در سه طرف صحن قرار د ارد
‏درگاهی های صحن با استفاده از، کاشی های پیش بر به رنگ های سفید، مشکی ،فیروزه ای،زردو سبز درطرح های اسلیمی متنوع ساخته شده اند و طرفین ایوان های چهارگانه با کاشی های خشتی و با طرح های اسلیمی و هندسی زینت داده شده است.
‏در بالای ایوان های جنوبی، تاریخ 1301‏هجری قمری نوشته شده است.کاشی های این مسجد به دوران قاجار تعلق دارند و از نظر شباهت با کاشی های مسجد جامع و مسجد خاتم زنجان قابل مقایسه اند.

‏در سر دراین مسجد تاریخ دیگری با عدد1382 ‏هجری قمری به چشم میخورد. در این قسمت، همچنین کتیبه ای به خط نستعلیق وجود دارد که حاوی وقفنامه ای است.

‏این مسجد هم چنان جایگاه انجام مراسم مذهبی است، اما زلزله اخیر ، با ایجاد دو شکاف در شبستان مردانه مسجد، آسیب هایی به آن رساند و ایوان شمالی آن را ازشکل خود خارج کرد.