ایران - استان زنجان - ابهر - در پانصد متری جنوب غربی سلطانیه ، بر سر راه سلطانیه _ خدا بنده
ایران - استان زنجان - ابهر
راهنمای مسیریابی تا شهر بنای تاریخی چلبی اوغلی
بنای تاریخی چلبی اوغلی
بنای تاریخی چلبی اوغلی
نوع محل: تاریخی
تاریخ: سال 728 ه. ق سال 728
آدرس: ایران - زنجان - ابهر - در پانصد متری جنوب غربی سلطانیه ، بر سر راه سلطانیه _ خدا بنده
در پانصد متری جنوب غربی سلطانیه ، بر سر راه سلطانیه _ خدا بنده آ ثار معروف بقعه چلبی اوغلی قرارگرفته است. باستان شناسان و محققان، این مجموعه را به سلطان چلبی نست داده اند و تاریخ ساخت آن را سال 728 ه. ق ذکر کرده اند.
این مجموعه از دو بخش خانقاه و مقبره تشکیل شده است:خانقاه شامل صحن مرکزی است که در اضلاع غربی و شرقی آن، حجره ها جای گرفته اند. طرح معماری این مجموعه الهام گرفته از عقاید و مراتب صوفیه است وهریک از فضاها را با هدف ،سر، و برای عملکرد خاص ساخته اند.
واحد نخستین درقسمت ورودی، به مرتبه فقرا اختصاص داشته است و طالبان جنت (مرتبه بعدی این فرقه)، در قسمت دوم وروی جای گرفته اند. حجره های انفرادی صحن مرکزی با درهای کوتاه، محل ریاضت مریدان را با توجه به مراتب آنها تشکیل می داده اند. صحن خانقاه محل سماع جمعی بوده است و به هنگام سماع، سلطان در وسط و مریدان در گرداگرد او حلقه می زده اند و حلقه می زده اند، بدین ترتیب، برپا می شده است. به احتمالی، واحد های جنوبی خانقاه، کلاس درس وفضاهای طرفین ایوان جنوبی، محل حلقه ذکر زمستانی بوده است.
طبقه دوم بنا در طرفین ایوان به شدت آسیب دیده و فرو ریخته است و در گرداگرد آن، نماهایی شبیه به جان پناه دیده می شود. قرینه سازی، درکل مجموعه، کاملاً رعایت شده است. مصالح اصلی با را لاشه سنگ و ساروج تشکیل داده است. سقف حجره ها و زاویه ها، گنبدی شکل است.
عده ای از محققان و باستان شناسان، زمان ساخت بنای خانقاه را زود تراز مقبره سلطان چلبی می دانند و بعضی از آنان، تاریخ ساخت بنای مقبره را زود تر می دا نند. یکی از مدارک بسیار ارزنده که در یافتن تاریخ واقعی ساخت بنای خانقاه اهمیت بزایی دارد، بررسی کتیبه حک شده ایوان جنوبی است. این کتیبه در سه قطعه:یکی در بالا، و دوقطعه دیگر در طرفین ایوان نوشت شده است و یکی از اسناد بسیار، معتبر ساخت شهر سلطانیه ونکات ناگشوده تاریخ آن است. با توجه به متن باقی مانده از این کتیبه، میتوان دریافت که این بنا بین سال های 657 و 683ساخته شده و وقف خانقاه شمسیه شده است.
قسمت دوم این مجموعه تاریخی، بقعه معروف به بقعه سلطان چلبی است. نقشه این بنا، هشت ضلعی است وهر ضلع آن ازنمای خارجی به عرض 16/4 متر، به طول 17 متر وبه قطر 5/7 متر است که با زیبایی خاصی طراحی و اجرا گردیده است.
فرم آجرچینی در طاق نماهای هشت گانه متفاوت است. پس از طاق نماها، ادامه کار با آجرچینی ساده انجام گرفته است و در حدفاصل جرزهای هشت گانه، طاق نماهاق زیبایی احداث و اجرا شده است و در بالای این جرزها،گنبد آجری با ساقه نسبتاً بلند خود استوار شده است .
آرامگاه سلطان چلبی از نظر جای گیری گورها در آن، جالب توجه است و حلقه ذکرصوفیه را به شیوه ای دیگر تداعی می کند؛ به این معنی که سطح درو نی آرامگاه به فضاهایی تقسیم گردیده است:سلطان در وسط و مریدان وی ، با توجه به درجه و مراتب شان، در گرداگرد او دفن شده اند. این مجموعه تاریخی از آثار باارزش استان زنجان است.