بانه

معرفی شهر بانه

قبل از اسلام طایفه‌ای زرتشتی به نام ”قه قو“ بر این منطقه حاکم بودند که در حمله اعراب و بعد از آن، ”اختیار دینی‌ها“ حکومت آن را به دست گرفتند. تا اواسط سده سیزدهم هجری نام اصلی شهر بانه ”به روژه“ (آفتابگیر) بود و قباله‌هایی نیز وجود دارد که در همه آن‌ها مرکز بانه قصبه ”به روژه“ نامیده شده است. این شهر یک بار در قبل از جنگ جهانی اول و بار دیگر در جنگ جهانی دوم دچار آتش سوزی شدیدی شد.اکنون گورستان شمال شرقی شهر را بانه کهنه و یا کهنه بانه می‌نامند. علت تغییر نام و جابجا شدن محل شهر به واسطه شیوع بیماری‌های وبا و طاعون بود که هرچند سال یک بار شایع می‌شد و چون بازماندگان، محل اولیه را آلوده می‌پنداشتند، مجدداً در جای دیگری به ایجاد شهر و ده می‌پرداختند.آتش سوزی و جنگ‌های قبیله‌ای یکی دیگر از عوامل جابجا شدن محل شهر بود. در بانه آبادی‌هائی به نام‌های ”نیزه دو کهنه“ ، ”به روژه کهنه“ ، ”سیاومه کهنه“ ، ”آرمرده کهنه“ ، ”توده کهنه“ و غیره هم شنیده می‌شود، ولی آبادی‌هایی نیز با همان نام‌ها بدون کلمه ”کهنه“ وجود دارد.نام بانه را از کلمه کردی‌ ”Bon“ به معنی پشت بام و متأثر از ارتفاعات و نحوه استقرار و موقعیت شهر بانه می‌دانند. ارتفاع 1525 متری شهر از سطح دریا و چشم‌انداز ارتفاعات اطراف آن موجب گردیده است که مردم برای رسیدن به شهر مسیر زیادی را به طرف سربالایی طی کنند. نام ”بانه“ را به معنی ”خانه“ (منظور اقامتگاه و آبادی و مسکن است) و ”اردو“ (منظور اردوگاه سربازان است) و پادگان (شهر دو قلعه بزرگ داشته) نیز تفسیر کرده‌اند.