بیرجند

معرفی شهر بیرجند

بیرجند از تاریخی ترین و مهم ترین مناطق استان خراسان جنوبی به شمار می آید. این منطقه دربرگیرنده شاخص ترین بناهای معماری، باغ های قدیمی و حمام های تاریخی است که قدمت بیشتر آنها به دوره قاجاریه و زندیه باز می گردد. از شاخص ترین بناهای تاریخی بیرجند؛ ارگ کلاه فرنگی در حاشیه خیابان شهید مطهری را می توان نام برد که در شش طبقه و به سبک زیگورات ساخته شده است. در این ارگ؛ شاهد لایه های متعدد تمدنی بر روی هم هستیم و این ویژگی؛ برای علاقه مندان تاریخ و باستان شناسی بسیار اهمیت دارد. یکی دیگر از مهم ترین جاذبه های تاریخی شهر بیرجند؛ محور فرهنگی تاریخی "چهار درخت" است که از مدرسه شوکتیه آغاز و به مسجد جامع عاشورا ختم می‌شود و تنها در حاشیه همین کوچه بیش از بیست اثر تاریخی ثبت شده‌ در فهرست آثار تاریخی قرار دارد که هر یک دارای ویژگی های خاص معماری است. این محور چندین مدرسه، خانه، حسینیه، مسجد و آب انبار را در خود جای داده ‌است.
مسجد چهار درخت؛ در محل میدان چهار درخت (قدیمی ترین میدان بیرجند) و در مجاورت مسجد عاشورا قرار دارد. مجموعه باغ و عمارت های اکبریه بیرجند نیز شامل:باغ، عمارت، سردرب ورودی، اصطبل، حمام، خمخانه، تالار تشریفات، استخر و... است. مهم ترین بخش این بنا؛ کوشک آن است که در سه طبقه و به صورت هشت ضلعی ساخته شده است. نمای خارجی این بخش دارای تزیینات آجرکاری با زره های هندسی شبیه بناهای دوره زندیه شیراز است. بخش مرکزی این بنا که از لحاظ معماری جالب ترین بخش مجموعه است در دو طبقه ساخته شده و اکنون به موزه باستان شناسی و مردم شناسی تبدیل شده است.
در اسناد مکتوب نام بیرجند نخستین بار در کتاب معجم‏ البلدان، قرن هفتم هجری قمری آمده که این شهر را از زیباترین بلادهای قهستان معرفی کرده ‌است. همچنین سیاحان و مورخانی چون مارکوپولو، یاقوت حموی، مقدسی، حمدالله مستوفی و حافظ ابرو در کتابهای خود از این شهر یاد نموده‌‏اند.